Пра што мы ўспамінаем у першую чаргу, калі гаворка заходзіць пра жыхароў Беларусі? Пэўна, не будзе памылкі, калі сказаць: пра бульбу. Сапраўды, беларусы і бульба – паняцці, бадай, непадзельныя. “Другі хлеб”, як мы па праву называем бульбу, – наша візітная картка.
У гэтыя вераснёўскія дні аграрыі актыўна вядуць уборку клубняў. На Кіраўшчыне ў самых значных аб’ёмах вырошчванне бульбы традыцыйна культывуецца ў ААТ “Рассвет імя К.П.Арлоўскага”. І нездарма: гэтая культура адна з найбольш прыбытковых, ад яе рэалізацыі істотна папаўняецца грамадская каса сельгаставарыства. Праўда, тут варта прыгадаць вядомы пастулат-прыказку “Хто дбае – той і мае”. Для таго, каб тая ці іншая культура дала прыбытак, у працэс яе вырошчвання трэба ўкласці шмат сіл, намаганняў і матэрыяльных затрат.
Рассветаўцы гэта добра разумеюць, а таму імкнуцца ўлічваць усе моманты. Захаванне неабходных тэхналагічных прыёмаў у комлексе з добрасумленнай працай спецыялістаў і радавых работнікаў, а таксама са спрыяльным надвор’ем дазволілі атрымаць сёлета важкі ўраджай каласавых культур. Не менш намаганняў было нададзена і вырошчванню “другога хлеба”. Як паведаміў першы намеснік дырэктара сельгаставарыства Аляксандр Жылінскі, для веснавой высадкі загадзя быў падрыхтаваны якасны насенны матэрыял – часткова вырашчаны на ўласных палетках, а яшчэ плюс 60 т элітнага насення закупілі. У аптымальныя тэрміны правялі пасадку. Сёлета пад бульбу было адведзена 350 га – на 50 га больш, чым у папярэднім годзе. Выкарыстаць вырашылі ў асноўным гатункі, якія маюць высокія смакавыя якасці і добра сябе зарэкамендавалі ў мінулыя сезоны і парадавалі добрай ураджайнасцю: “сельвана”, “мемфіс”, “каралева Ганна”. А на 5 га ў якасці эксперыменту размясцілі новы гатунак – “чэленджэр”. Унеслі пад “другі хлеб” увесь комплекс мінеральных тукаў: калійных, азотных, фосфарных. Своечасова былі праведзены апрацоўкі раслін хімпрэпаратамі супраць хвароб, шкоднікаў і пустазелля, а таксама фітафтарыёзу, сфарміраваны грэбні.
Механізатар Дзмітрый Бяляўскі сумленна працуе на ўборцы бульбы
Зараз рассветаўцы атрымліваюць за свае намаганні цудоўныя дывідэнды. Ураджай радуе і кіраўніцтва, і спецыялістаў агранамічнай службы, і, безумоўна тых, хто непасрэдна на палетках першым бачыць, як у бункеры бульбаўборачных камбайнаў і кузавы аўтамашын ссыпаюцца прыгожыя буйныя клубні. З кожнага гектара атрымліваюць іх у “Рассвеце” амаль па 500 цэнтнераў! Для параўнання: леташні зусім неблагі ўраджай побач з сёлетнім становіцца сціплым – каля 300 ц/га…
Адразу трыма камбайнамі вядзецца ўборка “другога хлеба”. За штурваламі трактароў, да якіх яны падчэплены, – адказныя і ведаючыя справу механізатары. Юрый Бяляўскі, да прыкладу, на копцы бульбы задзейнічаны ўжо 15 год, а наогул у мехцэху гаспадаркі – больш за 30. Старанна працуюць і яго калегі Дзмітрый Бяляўскі і Аляксандр Вяроўкін. Бункер за бункерам напаўняюць яны прыгожымі клубнямі. За працэсам на спецыяльных мосціках камбайнаў уважліва назіраюць іх напарнікі-памочнікі. Гэты участак даручаны Анатолю Дразду, Вадзіму Бяляўскаму і Міхаілу Харкову. Працэс копкі, дарэчы, не абыходзіцца без пэўных нязручнасцей. Дажджы, якія зачасцілі апошнім часам, зрабілі месцамі даволі грузкай зямлю. Здараецца, што трактар калі-нікалі можа і “забуксаваць”. На гэты выпадак выхад прадугледжаны: на полі пастаянна дзяжурыць яшчэ адзін трактар, які пры неабходнасці можа выканаць ролю буксіра і аператыўна выцягнуць машыну таварыша.
Дапамагае рассветаўцам убіраць ураджай «другога хлеба» вадзіцель ААТ «ПМК-197 Вадбуд» Віктар Храмовіч
Адразу чатырма самазваламі выкапаная бульба адвозіцца ад камбайнаў. Хутка падстаўляюць пад напоўненыя бункеры кузавы МАЗаў Яўген Бяляўскі, Дзмітрый Сулімскі, Раман Котаў. Яшчэ адна машына задзейнічана з ААТ “ПМК-197 Вадбуд”: дапамагае рассветаўцам ва ўборцы бульбянога ўраджаю Віктар Храмовіч.Уся бульба дастаўляецца ў сховішча, размешчанае ў раёне цяплічнага камбіната гаспадаркі, якое разлічана на 3 тыс.т. Тут з ёю “разбіраецца” спецыяльная брыгада з 10 чалавек. Як расказаў загадчык сховішча Уладзімір Русанаў, мясцовыя жанчыны-працаўніцы вядуць сартыроўку і закладку клубняў на працяглае захоўване. Працоўны дзень іх пачынаецца з 8 гадзін раніцы і працягваецца да 19-20 гадзін вечара. Уся прывезеная з поля бульба спачатку выгружаецца ў прыёмны бункер, а потым падзяляецца на так званыя фракцыі: вызваляецца ад пяску, сухога бацвіння і камянёў, калі такія трапляюць-такі з-пад камбайна. Дробныя клубні адразу ж засыпаюцца ў кузаў асобнай машыны і адпраўляюцца на корм жывёле. А самая каштоўная фракцыя – гэта буйныя клубні, якія па транспарцёры паступаюць на захоўванне. Тут дзяжураць рабочыя, якія ўважліва сочаць, каб у агульную масу не трапілі пашкожданыя клубні. Старанна працуюць на гэтым участку Людміла Краўцова, Наталля Леановіч, Марына Медзядзёва, Ала Глазоўская і іншыя. З дапамогай спецыяльнай тэлескапічнай стралы бульба засыпаецца раўнамерна практычна пад самую столь. Агрэгатам ужо каторы год умела кіруе Святлана Каўрыга.
Аптовая рэалізацыя бульбы будзе наладжана крыху пазней. Але і зараз наладжаны продаж “другога хлеба” ў фірменных гандлёвых кропках сельгасарганізацыі – у Магілёве, Бабруйску, Кіраўску. Тавар не залежваецца на прылаўках. Паралельна вядзецца нарыхтоўка насення для пасадкі вясной – назапашана ўжо 800 т, і працэс гэты планамерна працягваецца. Трэба ўжо сёння думаць пра будучы ўраджай. З бульбай рассветаўцы сябруюць здаўна і вырошчваюць яе з поўнай мерай адказнасці. А як жа яшчэ паставіцца да аднаго з найкаштоўных беларускіх скарбаў?..